Na znaczenie drogi synodalności, „której Bóg oczekuje od Kościoła trzeciego tysiąclecia” wskazuje zaprezentowany dziś w Watykanie Dokument Przygotowawczy XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów, którego tematem jest: „Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo i misja”. Zostanie on uroczyście rozpoczęty w dniach 9-10 października 2021 r. w Rzymie i następnie 17 października w każdym Kościele partykularnym.
Vademecum Synodu o Synodalności
Zaznaczono, że Dokument Przygotowawczy pragnie służyć procesowi synodalnemu, w szczególności jako narzędzie mające wspierać pierwszą fazę słuchania i konsultacji Ludu Bożego w Kościołach partykularnych (październik 2021 – kwiecień 2022). Dołączono do niego Vademecum metodologiczne.
Dokument rozpoczyna się od nakreślenia pewnych istotnych cech współczesnego kontekstu. Następnie syntetycznie przedstawia podstawowe odniesienia teologiczne dla właściwego rozumienia i praktykowania synodalności. Proponuje pewne idee biblijne, które mogą stanowić punkt wyjścia dla medytacji i modlitewnej refleksji na tej drodze. Przedstawia pewne perspektywy, wychodząc z których można na nowo odczytać doświadczenia przeżywanej synodalności. Wyznacza także pewne drogi, które można wykorzystać do wyrażenia tego dzieła ponownego odczytania w modlitwie i dzieleniu się. Obficie czerpie z nauczania Soboru Watykańskiego II, papieża Franciszka, a także dokumentu „Synodalność w życiu i misji Kościoła”, przygotowanego przez Międzynarodową Komisję Teologiczną i opublikowanego w 2018 r.
Największe zainteresowanie będzie zapewne budził rozdział IV, zatytułowany: „Synodalność w działaniu: Drogi konsultacji ludu Bożego”, zawierający wiele wskazać praktycznych. Czytamy w nim między innymi, że zasadnicze pytanie, które przyświeca tej konsultacji ludu Bożego, jest następujące: „Kościół synodalny głoszący Ewangelię «podążający razem”: jak to «podążanie razem» realizuje się dzisiaj w waszym Kościele partykularnym? Do podjęcia jakich kroków zaprasza nas Duch Święty, abyśmy wzrastali w naszym «podążaniu razem»? Zaznaczono, że synodalność jest „konstytutywnym wymiarem Kościoła”.
Dokument Przygotowawczy wskazuje dziesięć głównych kwestii, wyrażających różne aspekty „przeżywanej synodalności”, które powinny być przedmiotem prac w Kościołach lokalnych:
I. TOWARZYSZE PODRÓŻY
W Kościele i w społeczeństwie jesteśmy na tej samej drodze, ramię w ramię. W waszym Kościele lokalnym, kim są ci, którzy „podążają razem”? Kiedy mówimy „nasz Kościół”, kto do niego należy? Kto nas prosi, abyśmy szli razem? Kim są towarzysze podróży, także poza granicami kościelnymi? Jakie osoby lub grupy są pozostawione na marginesie, wyraźnie lub faktycznie?
II. SŁUCHANIE
Słuchanie jest pierwszym krokiem, ale wymaga otwartego umysłu i serca, bez uprzedzeń. Komu nasz Kościół partykularny jest „winien posłuchania”? W jaki sposób wysłuchiwani są świeccy, zwłaszcza młodzi i kobiety? W jaki sposób włączamy wkład konsekrowanych mężczyzn i kobiet? Jaką przestrzeń ma głos mniejszości, odrzuconych i wykluczonych? Czy potrafimy zidentyfikować uprzedzenia i stereotypy, które utrudniają nam słuchanie? W jaki sposób wsłuchujemy się w społeczny i kulturowy kontekst, w którym żyjemy?
III. ZABIERANIE GŁOSU
Wszyscy są zaproszeni do mówienia z odwagą i parezją, to znaczy łącząc wolność, prawdę i miłość. W jaki sposób promujemy wolny i autentyczny styl komunikacji wewnątrz wspólnoty i jej organów, bez dwulicowości i oportunizmu? A w odniesieniu do społeczeństwa, do którego należymy? Kiedy i jak udaje nam się powiedzieć to, co jest dla nas ważne? Jak układają się relacje z systemem medialnym (nie tylko z mediami katolickimi)? Kto przemawia w imieniu wspólnoty chrześcijańskiej i jak jest on wybierany?
IV. CELEBROWANIE
„Podążanie razem” jest możliwe tylko wtedy, gdy opiera się na wspólnotowym słuchaniu Słowa i sprawowaniu Eucharystii. W jaki sposób modlitwa i celebracja liturgiczna skutecznie inspirują i prowadzą nasze „podążanie razem”? W jaki sposób inspirują najważniejsze decyzje? W jaki sposób krzewimy czynne uczestnictwo wszystkich wiernych w liturgii i pełnienie funkcji uświęcania? Jaką przestrzeń przeznacza się na wykonywanie posługi lektora i akolity?
V. WSPÓŁODPOWIEDZIALNI W MISJI
Synodalność służy misji Kościoła, do udziału w której powołani są wszyscy jego członkowie. Skoro wszyscy jesteśmy uczniami-misjonarzami, to w jaki sposób każdy ochrzczony jest powołany do bycia czynnym uczestnikiem misji? W jaki sposób wspólnota wspiera swoich członków zaangażowanych w służbę na rzecz społeczeństwa (zaangażowanie społeczne i polityczne, w badania naukowe i nauczanie, promowanie sprawiedliwości społecznej, ochrona praw człowieka i troska o wspólny dom, itp.) Jak pomaga im żyć tymi zaangażowanymi w logice misyjnej? W jaki sposób dokonuje się rozeznania wyborów związanych z misją i kto w nich uczestniczy? W jaki sposób są włączane i dostosowywane różne tradycje dotyczące stylu synodalnego, stanowiące dziedzictwo wielu Kościołów, zwłaszcza wschodnich, w perspektywie skutecznego świadectwa chrześcijańskiego? Jak przebiega współpraca na terytoriach, gdzie istnieją różne Kościoły sui iuris?